Noord-Macedonië, een sprookje van een land

Noord-Macedonië is een landlocked country in het hart van het Balkanschiereiland. Het land ligt ingesloten tussen Servië in het noordoosten, Kosovo in het noordwesten, Albanië in het westen, Griekenland in het zuiden en Bulgarije in oosten. Geen kust dus, maar wel massa’s meren en rivieren, waarvan het Meer van Ohrid het grootste en Vardar de langste (respectievelijk meer en rivier) is. Klinkt een beetje zoals plaatsnamen uit The Lord of the Rings horen we u denken. Wel, ook het bergachtige landschap met meer dan zestien tweeduizenders, diepe kloven en ravijnen, bruine beren, wolven en jakhalzen doen denken aan het land van elven, nimfen en wandelende bomen. Een sprookje van een land.

Feitjes uit Noord-Macedonië

In de republiek Noord-Macedonië wonen iets meer dan 2 miljoen Macedoniërs. Men spreekt er doorgaans Macedonisch en betaalt er in denars. Het Macedonisch is een Slavische taal, erg gelijkend op het Bulgaars, en wordt geschreven met een variant van het cyrillisch alfabet. De hoofdstad en tevens grootste stad van het land is Skopje, met zo’n 595 000 inwoners. Stevo Pendarovski is sinds 12 mei 2019 president van het land, met Zoran Zaev, de premier, aan zijn zij. 

Een Macedonische geschiedenis

Zowel in de Macedonische taal, de gerechten en de gebruiken herkent de geoefende reiziger verschillende culturele invloeden. Het land viel eeuwen onder Ottomaanse heerschappij, werd deel van het Servische rijk na de Balkanoorlogen van 1912 en 1913, werd tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog geregeerd door Bulgarije en was tussen 1945 en 1991 een deelstaat van communistisch Joegoslavië. In 1991 verklaarde de deelstaat zich onafhankelijk onder de naam Macedonië. In 1993 werd Noord-Macedonië lid van de Verenigde Naties. Het nieuwe land ondervond weinig tot geen gevolgen van de oorlogen die de rest van voormalig Joegoslavië zo verdeelden. Maar de meeste sprookjes hebben grimmige kanten, zo ook deze geschiedenis.

In 1998 brak er oorlog uit in buurland Kosovo. In eigen land kwam een extreem-nationalistische orthodoxe regering onder premier Georgievski aan de macht. Veel etnisch Albanese Kosovaren vluchten naar Noord-Macedonië, waar al een Albanese minderheid woonde. In deze regio organiseerde zich een guerrillabeweging, de UÇK-M of het Macedonisch Nationaal Bevrijdingsleger, die naar onafhankelijkheid streefde. Het kwam tot een gewapend conflict, dat hoewel van korte duur, niet vrij van oorlogsmisdaden was.

De zon is ook een ster in Noord-Macedonië

Noord-Macedonië wordt volgens sommigen ook wel het land van de rode aarde en de zon genoemd. Google kon ons niet vertellen hoe dat zo kwam, maar wij nemen aan dat het iets met de Noord-Macedonische vlag te maken heeft – een stralende, goudgele zon op een blinkend rode achtergrond. 

Onder de leuze “De zon is ook een ster” is Noord-Macedonië sinds 2005 officieel kandidaat voor toetreding tot de Europese Unie. De redenen waarom Noord-Macedonië nog steeds kandidaat en geen volwaardig lid is, zijn misschien iets te complex om hier volledig uit de doeken te doen, maar een aloud dispuut met Griekenland over de naam van het land heeft er alvast iets mee te maken. Beide landen claimden namelijk de historische erfenis van het antieke koninkrijk Macedonië. Griekenland (dat een provincie Macedonië heeft) blokkeerde jarenlang de toetreding van Noord-Macedonië (dat toen de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië genoemd werd) tot de Europese Unie en de NAVO. Het Macedonisch naamconflict heeft het zelfs tot een eigen wikipediapagina geschopt. In 2019 bedaarden de gemoederen toen Noord-Macedonië ook officieel Noord-Macedonië werd. En dat heeft z’n vruchten afgeworpen – sinds 27 maart 2020 is het land lid van de NAVO. 

De Македонска cuisine

Zoals jullie hopelijk weten, vormen lokale gerechten een bijzonder belangrijk deel van de Ryce reizen. Jazeker, wij gaan in de eerste plaats op pad om bergen af te sjeezen en poeder te pakken, maar een mens moet eten. Goed eten. En laat Noord-Macedonië (net als de rest van de Balkan) nu net bekend staan om zijn cuisine. Hét gerecht bij uitstek is tavče gravče – een bonenschotel die veel spannender proeft dan dat ie klinkt. Daarnaast doen we ons te goed aan gjomleze, makalo, rijkelijk met ajvar besmeerde broodjes, kruidige worst, stevige kazen en wijnen van eigen bodem. 

Wil je naderhand zelf aan de slag met die nieuwe smaken en gerechten, maar weet je niet hoe? Surf naar ajvar.nl, een nederlandstalige website die gerechten uit de gehele Balkan (en verder) op heldere toon, gepeperd met weetjes en verhalen, bundelt. Katapulteert je zo terug op reis. Een parel van een website.